Seksuoloog

Seksualiteit is voor vele mensen iets prettigs en bevredigends. Maar voor een aantal is het net iets beangstigends, iets hinderlijks of zelfs pijnlijks. Als seksualiteit in je relatie moeilijk loopt, kan dit erg zwaar doorwegen. Of misschien durf je hierdoor geen nieuwe relatie aangaan. Het verhindert dat je je leven vorm kan geven zoals jij dat wil. Je voelt je er abnormaal of incompleet door.

De stap naar een seksuoloog kan heel moeilijk voor je zijn, maar je bent hierin niet alleen. Seksualiteit maakt een belangrijk, maar ook een erg kwetsbaar deel uit van het leven en van een liefdesrelatie. En nog al te vaak zijn problemen rond seksualiteit nog met taboes omgeven. Het is dus heel normaal dat het niet gemakkelijk is om naar een seksuoloog toe te stappen en als vreemde toe te laten in het intiemste deel van je leven.

Maar een (klinisch) seksuoloog (soms foutief geschreven als 'sexuoloog') is opgeleid om je te helpen bij je seksuele problemen. De vragen waarmee je bij een seksuoloog terecht kan, zijn erg uiteenlopend. Het kan een heel algemeen thema zijn, zoals 'geen zin in seks', het moeilijk hebben met je laten gaan binnen het seksuele spel met je partner, twijfels rond je seksuele geaardheid of genderidentiteit of angst voor het aangaan van een nieuwe relatie. Maar het kan ook voor een heel specifiek probleem zijn, zoals het moeilijk vochtig worden van de vagina, een erectieprobleem, anorgasmie (niet kunnen bereiken van een orgasme) of juist te snel tot een orgasme komen.

Net zoals andere therapeuten is de seksuoloog gebonden aan het beroepsgeheim. Alles wat binnen de sessie wordt besproken blijft 'binnen de therapeutische ruimte'.

In therapie bij een seksuoloog

Zoals bij alle therapeutische begeleidingen, zullen de eerste gesprekken eerder verkennend zijn. Om de therapie succesvol vorm te kunnen geven, is het noodzakelijk dat de therapeut een goed zicht heeft op wat het probleem juist is. Hoe is het ontstaan en welke pogingen heb je eventueel zelf al ondernomen in je zoektocht naar een oplossing. In deze eerste gesprekken leren cliënt en therapeut elkaar ook beter kennen. Zo voelen beiden aan of er voldoende wederzijds vertrouwen is om samen op weg te gaan.

Na de verkennende fase zal er dieper worden ingegaan op het probleem. Het kan zijn dat de seksuoloog je dan ook bepaalde oefeningen mee naar huis geeft. De ervaringen thuis vormen dan een bron om tijdens de therapie verder mee te kunnen te bouwen aan de weg naar een (seks)leven dat je voldoening geeft.

Seksualiteit wordt mee gevormd door je persoonlijke geschiedenis, psychologische, lichamelijke en relationele factoren. Al deze factoren zullen dan ook mee opgenomen worden in de therapie. Zo is seksualiteit bijna altijd verbonden met de beleving van een relatie. Werken aan je seksualiteit is ook werken aan je relatie. Afhankelijk van de problematiek kan de partner mee betrokken worden in het begeleidend of therapeutisch proces. Bij vragen rond bijvoorbeeld verwerking (bijvoorbeeld bij incest of seksueel misbruik) of onzekerheden rond seksuele geaardheid gaat het grotendeels om een individueel proces.

De vragen rond seksualiteit zijn heel erg uiteenlopend. De mate waarin een bepaalde vraag aan een seksuoloog zin heeft of niet, heeft vooral te maken met de mate waarin je je klacht zelf als een probleem ervaart. Wanneer je lijdt onder een bepaalde klacht, is de vraag naar hulp duidelijk relevant. Een bepaalde hulpvraag hoeft ook niet altijd tot een therapeutisch proces te leiden. Sommige begeleidingen zijn enkel informatief of ondersteunend.

Hieronder vind je enkele voorbeelden waarrond we als seksuoloog vaak werken:

• geen zin in seks
• een verschil in verlangen of verwachtingen tussen jou en je partner
• gevoel van angst of afkeer voor seks
• pijn bij het vrijen (dyspareunie)
• vaginisme (oncontroleerbare verkramping van de spieren in de bekkenbodem)
• erectieproblemen en erectiestoornissen
• impotentie
• moeilijk opgewonden raken
• vroegtijdige zaadlozing of ejaculatie
• andere orgasmeproblemen (niet of moeilijk kunnen klaarkomen)
• opnieuw een seksleven opbouwen na de zwangerschap of een nieuwe relatie
• seksuele moeilijkheden na een ziekte of operatie
• seksuele moeilijkheden bij een handicap
• seksuele problemen door negatieve seksuele ervaringen uit het verleden
• seksualiteit binnen je leven of je relatie in balans brengen
• verwarring of vragen rond seksuele geaardheid of genderidentiteit
• ongerustheid of twijfels rond aantrekking of aantrekkelijk zijn
• seksverslaving of oncontroleerbare drang tot masturberen
• pornoverslaving
• onwenselijk prostituee bezoek
• vragen over vruchtbaarheid en cyclus

Geen zin in seks

Geen of minder zin hebben in seks overkomt mannen evenzeer als vrouwen. Wanneer het probleem niet zozeer het verschil tussen jou en je partner is, komt het lijden meestal voort uit het gemis. Want met de zin valt ook minstens een deel van het genieten van je seksualiteit weg. De herinnering aan hoe prettig het vroeger ook voor jou was, kan dan erg zwaar wegen.

Verminderd verlangen naar seks maakt dat de stappen naar de andere fasen binnen het seksuele spel ook moeilijker verlopen, wat je gebrek aan zin in seks nog verder kan doen afnemen. Zo kan een gebrek aan opwinding maken dat een vrouw minder vochtig wordt, waardoor ze pijn kan ervaren tijdens het vrijen. Een lager libido kan ook veroorzaakt worden door een verandering in de hormoonspiegel, slechte levensgewoontes (stress, drank- en eetpatroon, te weinig conditie), een moeilijk rouwproces of relationele moeilijkheden. Of misschien mis je de spanning van in het begin van je relatie toen er nog zoveel van mekaar te ontdekken was en ik je seksleven nu een sleur is geworden.

Minder zin in seks, waardoor het verschil in verlangen tussen jou en je partner vergroot, is een zeer courante klacht waarmee koppels naar een seksuoloog stappen. Vaak omvat dit probleem het lijden dat voortkomt uit het verschil in libido tussen jou en je partner. Geen zin wordt in deze situatie dan vooral een 'te weinig in vergelijking met mijn partner'. Er ontstaan spanningen en frustraties omdat je je niet wil verantwoorden of omdat je je niet verplicht wil voelen.

Binnen de therapie wordt er dan samen met de seksuoloog gewerkt aan manieren om in te spelen op het niveau van de zin in seks, maar eveneens aan het zinvol omgaan met de verschillen tussen jou en je partner.

Vaginisme en pijn bij het vrijen (dyspareunie)

Vaginisme en pijn bij het vrijen, worden vaak als een gelijksoortig probleem beschouwd . Dit omdat het ene vaak overloopt in het andere en omgekeerd. Maar pijn bij het vrijen kan ook veel andere oorzaken hebben, vaak zonder een fysiek aanwijsbare reden, zoals bijvoorbeeld een gebrek aan zin in seks.

Bij vaginisme trekken de spieren rondom de vagina krampachtig samen, op momenten dat dit niet nodig of wenselijk is. Deze verhoogde bekkenbodemspanning gebeurt buiten de wil van de vrouw om. Vrijen met penetratie wordt door de spanning geheel onmogelijk of worden minstens pijnlijk (dyspareunie) en vaak met veel moeite. Het is belangrijk om tijdig met vaginisme naar een seksuoloog te stappen, want meestal verhoogt de spanning met de tijd.

Soms is de reflex er altijd al geweest, maar vaginisme kan ook ontstaan na bijvoorbeeld een vaginale infectie of schimmel, na de bevalling of in de menopauze. Er kunnen ook heel andere oorzaken aan de basis liggen. Maar de vicieuze cirkel van pijn die aanleiding geeft tot spanning is een typisch patroon bij vaginisme.

In therapie horen we van vrouwen met vaginisme vaak onderstaande omschrijvingen:

• bij penetratie (met vinger, penis of tampon) lijkt je ergens tegen te botsen
• het lijkt alsof mijn vagina te nauw is
• ik voel pijn in de onderbuik
• ik voel een branderig gevoel bij of na het vrijen
• het voelt alsof er iets lijkt te scheuren bij penetratie

Vaginisme komt redelijk frequent voor, maar is gelukkig meestal goed te behandelen. In eerste instantie wordt een lichamelijke oorzaak uitgesloten. Zo komt het bijvoorbeeld soms voor dat er een randje van het maagdenvlies is blijven bestaan, waardoor iets vaginaal inbrengen pijn veroorzaakt.

Binnen Traject werken we intensief samen met kinesitherapeute Lotte Loones rond de behandeling van vaginisme. De behandeling start met een lichamelijk luik. Hierin wordt meer controle over de bekkenbodem aangeleerd en leer je als vrouw (en als koppel) langzaam hoe je iets vaginaal in kan brengen zonder pijn te voelen. In een volgende fase wordt er meer gefocust op de relationele en de psychologische facetten, en is er ook aandacht voor de seksuele beleving los van het 'technische'.

Erectieprobleem en erectiestoornis

Het beeld dat erectieproblemen enkel voorkomen bij mannen 'op leeftijd' klopt niet. We zien ook regelmatig jonge(re) mannen met een erectieprobleem bij een seksuoloog langskomen voor advies.

In een eerste fase is het van belang om mogelijke lichamelijke oorzaken uit te sluiten. Daarom zal vaak aangeraden worden om ook bij een uroloog of androloog langs te gaan. Wanneer een fysieke oorzaak is uitgesloten, kan je samen met de seksuoloog verder zoeken naar de oorzaak. Vaak betreft het een samenloop van omstandigheden. Wellicht is je probleem doorheen de tijd erger of frequenter geworden. Hierdoor ben je je meer beginnen focussen op het 'wel willen maar niet kunnen' krijgen of behouden van een erectie. Dit kan dan weer maken dat je niet echt bewust beleeft wat er tussen jou en je partner gebeurt. Het is normaal dat er dan ook minder opwinding is en dat het krijgen van een erectie steeds moeilijker wordt.

Erectieproblemen kunnen heel uiteenlopend zijn. In therapie horen we vaak volgende omschrijvingen van mannen met een erectiestoornis:

• mijn erectie is niet hard genoeg
• mijn erectie valt weg voor ik een orgasme bereik
• ik ervaar het probleem voor het eerst bij mijn nieuwe partner
• ik voel angst of ongerustheid om te vrijen
• bij masturbatie is er geen probleem, maar wel als ik met mijn partner vrij
• ik ben bang dat ik impotent ga worden

Indien het erectieprobleem zich voordoet binnen een relatie, zal je partner doorgaans ook mee uitgenodigd worden naar de therapie. De moeilijkheden situeren zich immers in het spel tussen jou en je partner. Hieraan werken is veel moeilijker als je partner niet aanwezig is. Dit zal uiteraard steeds in overleg met jou gebeuren.

Indien nodig (bijvoorbeeld voor ondersteuning op medicinaal vlak) zal er samen gewerkt worden met jouw huisarts of met een arts binnen het netwerk van de praktijk.

Homoseksualiteit

In onze maatschappij ligt het grote taboe rond homoseksualiteit al ver achter ons. Toch is het voor veel mensen nog moeilijk om homoseksualiteit een plaats te geven in hun leven.

In de eerste fase worstel je met de twijfel over je geaardheid: "Ben ik homo?" of "Ben ik lesbisch?". Waarop baseer je je om hierop een passend antwoord op te geven? En stel dat je hierin duidelijkheid krijgt, wat betekent dit dan? Je kan het erg moeilijk vinden om dit nieuwe gegeven in 'het plaatje' van je leven te passen. Plots bekijk jij alles door een andere bril, maar hoe moet het nu met je omgeving? Hoe zullen je vrienden reageren of je ouders en je familie?

Binnen de praktijk zien we enkele vragen regelmatig terugkeren:

• Ben ik homo? Ben ik lesbisch? Of ben ik biseksueel?
• Ik voel me voor het eerst verliefd op iemand van hetzelfde geslacht, hoe ga ik hiermee om?
• Niemand weet dat ik homo ben, hoe kan ik dan mezelf zijn?
• Wanneer zou ik me best 'outen' en hoe doe ik dat best?
• Hoe ga ik om met reacties uit mijn omgeving?
• Ben ik homo of lesbisch als ik soms seksuele dromen heb over hetzelfde geslacht?

Als seksuoloog bieden wij in eerste instantie een ruimte waarbinnen je jezelf kan zijn. We nemen de tijd om rustig te kijken naar wat er allemaal leeft en hoe dit is uitgegroeid tot de situatie waarin je je nu bevindt. We trachten samen met jou een antwoord te vinden op alle vragen die door jou hoofd spoken. We kunnen je ondersteunen je bij het verwerken van verdriet of bij teleurstellingen. Maar je kan bij ons ook terecht voor vragen rond je verdere seksuele ontwikkeling of we kunnen je praktische informatie geven rond verenigingen die je bijkomende ondersteuning kunnen bieden.

Andere seksuele problemen

Seksuele problemen worden ingedeeld volgens de fase van het seksueel beleven. Problemen kunnen zich voordoen in elke fase, het kan hier zowel gaan om een 'te kort' als om een 'te veel'. Zowel mannen als vrouwen kunnen deze problemen ondervinden.

We geven hieronder kort enkele voorbeelden ter illustratie:

• Problemen in de fase van het verlangen:
  • Ik ervaar nooit te weinig seksueel verlangen.
  • Ik heb een pornoverslaving en kan niet meer goed functioneren.
• Problemen in de fase van opwinding:
  • Ik heb moeite om opgewonden te geraken.
  • Ik wordt veel te snel opgewonden.
• Problemen in de fase van het orgasme:
  • Ik kom nooit tot een orgasme.
  • Ik heb vaak een vroegtijdige zaadlozing of ejaculatie.

Uiteraard zijn er nog heel wat andere problemen waarmee je bij een seksuoloog kan aankloppen. Ook moeilijke thema's zoals verkrachting, seksueel misbruik of seksueel geweld zijn bij ons geen taboe.

Seksuologen in ons team